در دوره بارداری برای سلامت مادر و جنین برخی آزمایش‌ها و چکاپ‌ها باید انجام شود. علاوه بر آزمایش خون و سونوگرافی متداول که جزو گزینه‌های روتین در این زمینه است، در صورت لزوم پزشک اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری را تجویز می‌کند. انجام این تست که جنبه تخصصی دارد، در صورتی که پزشک به سلامت قلب جنین مشکوک شده باشد برای مادر تجویز می‌شود. طبق آمارهای انجام شده شش دهم درصد از نوزادان هنگام تولد با ناهنجاری‌های قلبی به دنیا می‌آیند. به همین دلیل در طی بارداری باید علائم و آزمایشات دراین‌خصوص با دقت بالا انجام و بررسی شود. اطلاع از این موارد باعث به‌حداقل‌رساندن مشکلات قلبی در زمان تولد کودک و کاهش آمار مرگ‌ومیر نوزادان خواهد شد. در این مقاله از مرکز “رادیولوژی و سونوگرافی آوا” به ارائه مطالب کاربردی و مفید در این زمینه خواهیم پرداخت. ازاین‌رو با صرف زمان چنددقیقه‌ای در ادامه نگارش این مقاله همراه ما باشید.
اکو قلب جنین چیست؟
قبل از پرداختن به مقوله اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری بهتر است بدانید این تست سلامت جنین چیست؟ اکوی قلب جنین در واقع نوعی تصویربرداری فراصوتی غیرتهاجمی مثل سونوگرافی است. به کمک این تصویربرداری پزشک قادر به ارزیابی مشکلات و ناهنجاری‌های ساختاری عملکردی قلب جنین و اختلال ریتم قلب او خواهد شد. اکو قلب این امکان را فراهم می‌کند که با تصویر اطلاعاتی که از قلب جنین به نمایش در می‌آید، پزشک از شکل‌گیری قلب و حتی جریان خون در قلب جنین مطلع شود. لازم به ذکر است اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری مثل سونوگرافی بدون درد است.
چرا باید اکوی قلب جنین انجام داد؟
این آزمایش که یک چکاپ تخصصی است برای بررسی هرگونه مشکل عمده در قلب جنین توسط پزشک تجویز می‌شود. از جمله مواردی که این چکاپ برای مادران باردار تجویز می‌شود، می‌تواند شامل یکی از دلایل زیر باشد:
- در صورت مشاهده ناهنجاری با انجام سونوگرافی معمولی
- وجود مشکلات خاص قلبی در سابقه خانوادگی
- چنانچه مادر دارای شرایط خاص پزشکی بوده که امکان دارد این روند بر قلب جنین تاثیر بگذارد.
- در صورتی که جنین درحال‌رشد دچار اختلالات ژنتیکی شود.
- اصلی‌ترین دلیل اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری، عدم مشاهده قلب جنین با انجام سونوگرافی است.
- چنانچه در آزمایش‌ها ضربان قلب جنین غیرعادی تشخیص‌داده‌شده باشد.
- در صورتی که مادر در دوران بارداری مصرف الکل یا مواد مخدر داشته باشد.
- اگر عدد NT در غربالگری سه‌ماهه اول بالا باشد.
- چنانچه مادر سابقه مصرف داروی به خصوصی مثل داروهای اعصاب یا داروهای پوستی را قبل و حین بارداری داشته باشد.
- از دیگر موارد اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری تحت شرایطی تجویز می‌شود که بارداری مادر در بالای ۳۵ سال انجام شود. چرا که ریسک نقص قلبی در جنین در این شرایط بیشتر است.
- اگر مادر در بارداری‌های قبلی سابقه نقص قلبی جنین داشته باشد، این آزمایش تشخیصی برای او تجویز خواهد شد.
و…
فواید انجام اکو قلب جنین
با توجه به‌احتمال بروز برخی مشکلات جنینی، پزشک اقدام به تجویز این آزمایش تصویری می‌کند. بدین ترتیب انجام این چکاپ تخصصی با مزیت‌های بسیاری برای مادر جنین همراه خواهد بود:
تشخیص خطر سقط جنین
ازآنجاکه این آزمایش یک تصویربرداری تشخیصی برای سلامت قلبی جنین است، به کمک آن مواردی که در معرض خطر بالای سقط هستند نیز شناسایی می‌شود.
جلوگیری از تولد زودرس
یکی از موارد متداول در مورد بارداری، اتمام زودتر از موعد آن است. بیشتر زایمان‌هایی که در این شرایط انجام می‌شود، قبل از هفته سی و هفتم صورت می‌گیرد. این مسئله تهدید بزرگی برای سلامت مادر و نوزاد خواهد بود. با انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری پزشک به اطلاعات کاملی اعم از اندازه، موقعیت جنین و وضعیت رحم پی برده و با بررسی برخی راهکارها مانع از تولد زودرس می‌شود.
تسهیل بارداری
همان‌طور که گفته شد این چکاپ که جنبه تخصصی دارد، علاوه بر اسکن قلب ریه‌های جنین، اندازه و بسیار مولفه‌های سلامت دیگر را نیز موردبررسی قرار می‌دهد. بدین ترتیب پزشک معالج با بررسی این تصاویر و مقایسه آن با موارد قبلی، به یک جمع‌بندی درست خواهد رسید. تحت این شرایط و در صورت هرگونه ناهنجاری اقدام به تجویز برخی آزمایشات تکمیلی و تخصصی‌تر خواهد کرد که منجر به تسهیل در روند بارداری مادر خواهد شد.
روش انجام اکوی قلب جنین و نتایج آن
این تصویربرداری که بین ۳۰ دقیقه تا یک ساعت طول می‌کشد، با قرار دادن دستگاه روی شکم مادر انجام می‌شود. آنچه با انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری موردبررسی قرار می‌گیرد، جریان خون در سرخرگ‌ها و سیاهرگ‌هاست که به تشخیص مشکلات زیر در جنین کمک بسیاری می‌کند:
- وجود حفره در قلب جنین
- تنگ شدن سرخرگ‌ها
- باز و بسته شدن ناقص دریچه‌های قلب
بعد از انجام آزمایش در صورت طبیعی بودن آزمایش، پزشک به نتیجه می‌رسد که هیچ ناهنجاری قلبی در جنین وجود ندارد؛ اما اگر جواب این آزمایش غیرطبیعی باشد، ممکن است پزشک مجبور به تجویز برخی آزمایشات بیشتر مثل اسکن MRI جنین یا سایر سونوگرافی‌های سطح بالاتر شود. علاوه بر این در چنین شرایطی شاید لازم به انجام دوباره اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری و برخی آزمایشات اضافه شود. ازآنجاکه برخی از مشکلات مثل سوراخ در قلب حتی با استفاده از تجهیزات پیشرفته نیز به سختی قابل‌مشاهده است، فرایند تشخیص را نیز با مشکل روبرو خواهد کرد. درعین‌حال نتایج حاصل از این تصویربرداری به پزشک و مادر کمک کرده تا درمان‌هایی که بعد از تولد نوزاد نیاز است را زودتر تشخیص دهند.
آمادگی‌های لازم برای انجام اکو قلب جنین
به طور کلی برای انجام این تصویربرداری نیاز به رعایت یا پرهیز از انجام کاری خاص وجود ندارد. درعین‌حال و بسته به شرایط مادر که می‌تواند سابقه پزشکی خاصی داشته باشد، شاید پزشک معالج دستورالعمل متفاوتی را تجویز کند. از جمله نکات کلی برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- یکی از موارد در انجام سونو و تصویربرداری‌های این‌چنینی، خالی بودن مثانه است.
- ازآنجاکه انجام این آزمایش شاید تا یک ساعت هم طول بکشد و مادر در این تایم باید روی تخت و به حالت درازکش باشد، بهتر است لباس راحت بپوشد.
- در صورتی که مادر سابقه دیابت دارد، شاید قبل از انجام اکو ملزم به کنترل قند خون خود شود.
- در صورت مصرف هر گونه دارویی، می‌بایست به پزشک اطلاع داده شود.
آیا اکوی قلب برای جنین خطر دارد؟
این تصویربرداری که به‌منظور بررسی سلامت قلب جنین انجام می‌شود، در حالت عادی نه برای مادر و نه جنین خطری نخواهد داشت. طبق آمار عوارض اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری بسیار نادر بوده و در اکثر موارد، بدون هیچ مشکلی انجام می‌شود.
اکو قلب جنین باید توسط سونوگرافی‌ست انجام شود یا متخصص قلب؟
سوالی که برای بسیاری از کاربران در این زمینه مطرح می‌شود، این است که انجام این چکاپ تخصصی برای جنین توسط چه کسی انجام شود؟ توصیه متخصصان برای انجام این چکاپ مراجعه به متخصصین متبحر رادیولوژی و سونوگرافی است. با توجه به دانش و اطلاع کافی این افراد از نحوه رشد جنین، در صورت لزوم به متخصص قلب ارجاع داده می‌شوند. به همین دلیل برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری و تشخیص و بررسی تخصصی ممکن است نیاز به تعامل دو یا چند تخصص پزشکی باشد.
بهترین زمان سونوگرافی برای ضربان قلب جنین
بهترین زمان برای انجام این تست تصویری شش هفته پس از اولین روز قاعدگی بوده که جنین در هفته ششم بارداری قرار دارد. در این زمان اندازه جنین بین ۲.۵ تا ۶ میلی بوده و این به معنای آن است که رشد جنین به حدی رسیده که بتوان ضربان قلب او را اندازه‌گیری کرد. در صورت سلامت جنین و فعالیت درست آن، ضربان قلب افزایش پیدا می‌کند. اگر به هر دلیل پزشک شاهد عدم مغایرت مولفه‌های سلامتی یا نقص در این روند باشد، اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری را تجویز خواهد کرد. در این تایم امکان تشخیص جنسیت با انجام سونوگرافی وجود نخواهد داشت و انجام سونوگرافی تنها برای پایش ضربان قلب جنین انجام می‌شود.
انواع اکوی قلب جنین Fetal Echocardiography
انجام این آزمایش تشخیصی تخصصی به دو دسته اساسی تقسیم می‌شود:
اکوی قلب جنین ترنس آبدومینال
در اکوکاردیوگرافی نوع Transabdominal Fetal Echocardiography با استفاده از پروب اکویی به‌صورت ترانس آبدومینال از روی شکم مادر اقدام به تصویربرداری از قلب جنین می‌کنند. انجام این نوع اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری در هفته‌های ۱۸ تا ۲۲ بارداری انجام شده و قادر به تشخیص نقص‌های قلب جنین است.
اکوی قلب جنین ترنس واژینال
انجام اکوی Transvaginal Fetal Echocardiography در این نوع با استفاده از پروب اکویی از طریق واژن و دیواره رحم به قرینه جنین نزدیک و عملیات تصویربرداری را انجام می‌دهد. تجویز این نوع اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری برای تشخیص نقص‌های قلبی جنین در مواردی که نیاز به تصویربرداری دقیق‌تر از جنین باشد، زودتر از هفته هجدهم انجام می‌شود.
هر دو نوع اکوی قلب با دستگاه اکو گرافی اقدام به تصویربرداری دقیق از قلب جنین می‌کنند. بدین ترتیب پزشک قادر به تشخیص نقص‌های موجود در قلب جنین می‌شود.
اکو قلب جنین کجا انجام میدن
به طور کلی هر مرکز تصویربرداری که مجهز به دستگاه‌های اکوکاردیوگرافی باشد، قادر به انجام اکوی قلب جنین است. از جمله مراکزی که برای انجام اکو جنین می‌توانید به آن مراجعه کنید، یکی از انواع مراکز زیر خواهد بود:
بیمارستان‌های خصوصی
یکی از خدمات ویژه بسیاری از بیمارستان‌های خصوصی، امکانات و تجهیزات تخصصی اکو قلب جنین است که زیر نظر پزشکان مجرب فعالیت دارند.
کلینیک‌های تخصصی زنان و زایمان
به طور معمول چنین مراکزی شامل کلیه خدمات پزشکی هستند. انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری یکی از خدمات پزشکی است که این مراکز به مادران باردار ارائه می‌کند. برای انتخاب بهترین مرکز در این زمینه حتما با پزشکان متخصص مشاوره داشته باشید.
مراکز رادیولوژی و سونوگرافی
یکی از مراکزی که برای انجام تصویربرداری‌های روتین همیشه مورد استفاده است، مراکز رادیولوژی و سونوگرافی است. درعین‌حال برای اطلاع از خدمات خاص این آزمایش حتما با پزشک متخصص خود مشورت کرده و از او بخواهید که شما را به یک مرکز معتبر و تخصصی در این زمینه ارجاع دهد.
ویژگی‌های بهترین مرکز اکو قلب جنین
برای انتخاب بهترین مرکز اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری با توجه به اهمیت بالای تشخیص در این شرایط، به ویژگی‌های زیر توجه داشته باشید:
پزشکان متخصصان مجرب
با توجه به اینکه انجام این چکاپ‌ها به‌منظور سلامت قلب جنین انجام می‌شود، حضور پزشکان متخصصان قلب کودک و جنین با تجربه بالا در چنین مراکزی یکی از فاکتورهای مهم محسوب می‌شود. به همین دلیل توانایی تشخیص دقیق و تحلیل صحیح نتایج توسط کادر پزشکی مجموعه را می‌توان به‌عنوان یک پوئن مثبت در انتخاب چنین مراکزی در نظر گرفت.
تجهیزات پیشرفته و به‌روز
ازآنجاکه اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری به دلیل وجود نقص یا مشکل در قلب جنین برای مادر تجویز می‌شود، استفاده از دستگاه‌های مدرن و پیشرفته سونوگرافی و اکوکاردیوگرافی بسیار پر اهمیت است. به کارگیری از تجهیزات پیشرفته و به روز در انجام تصویربرداری در این شرایط با افزایش دقت بالا در تشخیص همراه خواهد بود. ازاین‌رو یکی از فاکتورهای مهم در انتخاب یک مرکز تصویربرداری داشتن این ویژگی خاص خواهد بود.
اعتبار و سابقه مرکز
بررسی اعتبار سابقه مراکز مختلف به لحاظ تخصص و تشخیص‌های موفق، می‌تواند راهکار مناسبی در انتخاب بهترین مرکز اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری باشد. چرا که داشتن این المان باعث جلب اعتماد بیشتر و انتخاب بی‌دغدغه این مجموعه توسط بیمار خواهد شد.
موقعیت مکانی مناسب و دسترسی آسان
با توجه به شرایط خاص مادران در این دوران به‌منظور انجام اکوی جنین، مرکزی را انتخاب می‌کنند که بدون طی مسیرهای طولانی به‌راحتی به آن دسترسی داشته باشند. به همین دلیل موقعیت‌های جغرافی مناسب در کنار داشتن امکانات رفاهی یک مرکز از المان‌های مهم در انتخاب محسوب شده. چرا که باعث خواهد شد مادر بدون استرس و آرامش آزمایش خود را در چنین مرکزی انجام دهد.
ارائه خدمات تکمیلی و مشاوره‌ای
یکی از آپشن‌هایی که برخی از مراکز علاوه بر انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری به والدین ارائه می‌کنند، مشاوره‌های تخصصی در این زمینه است. بدین ترتیب و در صورت تشخیص هرگونه مشکل، اطلاعات و راهنمایی‌های لازم به والدین ارائه می‌شود. اطلاع از این موارد به‌خصوص برای مادرانی که بارداری اول خود را تجربه کرده و اطلاعات کافی در این زمینه ندارند، از اهمیت بسیار بالایی برخوردار است.
نظرات و تجربیات بیماران
قبل از انتخاب مرکز مورد نظر برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری حتماً نظرات و تجربیات بیماران قبلی را بررسی کنید. اطلاع از نظرات و تجربیات آنها، میزان رضایتمندی و خدماتی که از مجموعه مورد نظر دریافت کرده‌اند شما را در انتخاب بهترین مرکز تصویربرداری تخصصی در این زمینه راهنمایی خواهد کرد.
پوشش بیمه و هزینه‌ها
یکی از مهم‌ترین فاکتورها در انتخاب بهترین مرکز تصویربرداری تخصصی، پوشش بیمه مناسب با شرکت‌های بیمه مختلف است. علاوه بر این با اطلاع از هزینه‌های مرکز و مقایسه آن با سایر مراکز، قادر به استفاده از خدمات تخصصی اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری با هزینه‌های معقول و قابل‌قبولی در مرکز انتخابی خود خواهید بود.
نوبت دهی سریع
همان‌طور که گفته شد تجویز این نوع تصویربرداری به‌منظور بررسی وجود نقص و مشکل در قلب جنین انجام می‌شود. ازاین‌رو برای اطمینان از تشخیص به‌موقع و شروع درمان در صورت نیاز، مرکزی را انتخاب کنید که خدمات فوری و بدون معطلی ارائه دهند.
نحوه برخورد
شرایط خاص مادران با تجویز این نوع چکاپ تخصصی به حد کافی باعث استرس و اضطراب در آنها می‌شود. تحت این شرایط نوع برخورد و رفتار یک پزشک از اهمیت بسیاری در انتخاب یک مرکز برخوردار است. رفتار صبورانه و حرفه‌ای پزشک در کنار توضیح مراحل کار و پاسخ به پرسش‌های مادر، از دیگر فاکتورها در انتخاب بهترین مرکز اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری محسوب می‌شود.
اکوی قلب جنین در شهر ری
موسسه رادیولوژی و سونوگرافی آوا در شهرری تهران، یکی از مجهزترین مراکز تصویربرداری برای کلیه سونوگرافی‌های بارداری، شکم و لگن و سایر سونوگرافی‌های روتین است. این مجموعه با همکاری با تمام بیمه‌های پایه و تکمیلی، باعث تسهیل در هزینه‌های بیماران در ارائه خدمات شده است. نوبت دهی سریع، ارائه جواب آزمایش در سریع‌ترین زمان ممکن و ارسال لینک گزارش برای بیماران از دیگر خدمات این مرکز به مراجعه‌کنندگان خود است. رادیولوژی و سونوگرافی آوا در شهرری تهران، یکی از مراکزی است که برای انجام اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری می‌توانید به آن مراجعه داشته باشید. اکوی قلب جنین، ستون فقرات، مری و معده، هیپ و مغز از جمله خدمات سونوگرافی تخصصی نوزادان در این مرکز است. این مرکز در همه ایام هفته با تعیین وقت قبلی آماده ارائه خدمات به بیماران است. فعالیت مرکز روزهای شنبه تا چهارشنبه از ساعت ۹ تا ۲۱ و روزهای پنجشنبه از ساعت ۹ تا ۱۵ با انجام هماهنگی‌های قبلی خواهد بود. به‌منظور اطلاع از خدمات پزشکی متنوع این مرکز یا رزرو نوبت، می‌توانید با شماره‌های ۰۹۹۰۲۷۱۴۹۳۴ و ۰۲۱۵۵۹۵۷۵۸۷ تماس داشته باشید.
آدرس مرکز: تهران، شهرری، خیابان زکریای رازی (۲۴ متری)، کوچه شهید مرتضی قلی (کاشانی)، جنب مدرسه حاتم، پلاک ۱ طبقه ۲
جمع‌بندی
اطمینان از سلامت مادر و جنین در طی بارداری از اهمیت بسیاری بالایی برخوردار است. به همین دلیل از همان ابتدای بارداری پزشک با انجام آزمایشات و چکاپ‌های مختلف این موارد را کنترل و تحت‌نظر دارد. به جز انجام آزمایشات خون و سونوگرافی‌های متداول که برای همه مادران توسط پزشک تجویز می‌شود، در برخی موارد مادر ملزم به انجام برخی آزمایشات و چکاپ‌های تکمیلی خواهد بود. اکوکاردیوگرافی جنین در دوران بارداری یکی از این موارد است که در صورت نقص و مشکل در آزمایشات و سونوگرافی‌های روتین برای مادران تجویز می‌شود. انجام این تصویربرداری تخصصی به دلیل اطمینان از سلامت کامل قلب، اندام‌ها و رگ‌های آن خواهد بود. با توجه به اهمیت بالای تشخیص در این چکاپ تخصصی، حتماً به مراکز مجهز و تخصصی باسابقه فعالیت در این زمینه مراجعه کنید.